Uitslag verkiezingen – cijfers, eerste duiding & SNBN in de pers

15-12-2023

Uitslag verkiezingen – cijfers, eerste duiding & SNBN in de pers

De kiezer heeft gesproken en de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen is op z’n minst opmerkelijk te noemen – dat zal niemand ontgaan zijn. Hoe in Nederland zelf is gestemd, is wel duidelijk – maar hoe is er vanuit het buitenland gestemd? Om eerst maar even wat relevant cijfermateriaal te delen:

  • In totaal waren er 107.699 geregistreerde kiezers – tegenover 92.772 de vorige keer, dus een stijging van 16% en gezamenlijk goed voor ruim 1,5 kamerzetel. De opkomst was met 69.545 kiesgerechtigden bijna 65%;
  • 1.260 kiezers brachten hun stem uit met een kiezerspas; 1.619 kiesgerechtigden stemden via volmacht;
  • Een week na de verkiezingen werd duidelijk dat er ten minste 1000 stemmen vanuit het buitenland te laat binnen waren gekomen (and counting);
  • De verdeling van een laatste restzetel was op het laatst nog even spannend, mede afhankelijk van de stemmen in het buitenland (uiteindelijk geen verschil gemaakt).
  • Nederlanders buiten Nederland hebben heel anders gestemd dan binnen Nederland (met de kanttekening: zij moesten dus wel veel eerder stemmen, dus op basis van onvolledige informatie) – zie het onderstaande gedeelte van een (grotere) tabel, met duidelijke winnaar GroenLinks/PvdA:

Wat valt ons op?

  • Ongeveer 35% heeft om wat voor reden dan ook niet gestemd (ongeveer 33.000 kiezers), te laat gestemd, of de stem is i.v.m. posterijen te laat (of nog steeds niet) aangekomen. Afgezien nog van de onbetrouwbare internationale posterijen, blijft het betreurenswaardig dat je vanuit het Nederland, tenzij via een kiezerspas of volmacht, je nooit zeker weet of je écht succesvol hebt gestemd;
  • Van de volmacht wordt nog altijd weinig gebruik gemaakt;
  • De inmiddels +1.000 te laat binnengekomen stemmen vanuit het buitenland, waarover veel pers is verschenen (zie o.a. Volkskrant hier en NRC hier), maken deel uit van een patroon: dit gebeurt bij elke verkiezing opnieuw. Het verschil met de aandacht voor de stemmen vanuit Nederland zelf werd extra wrang toen in Tilburg op basis van een verschil van enkele tientallen stemmen een hertelling werd gevraagd (“elke stem moet gelden”), terwijl de structurele problemen bij de stemmen vanuit het buitenland, waarbij altijd een veel hoger aantal is gemoeid, nog altijd onderbelicht blijven;
  • Net zoals eerdere verkiezingen werd het pas écht spannend in de paar laatste dagen voor stembusgang. Bovendien: de meeste kiezers zijn zwevend, en bepalen pas in de laatste dagen of uren hun stem. Vanuit het buitenland moet je al wéken vantevoren stemmen, wat automatisch neerkomt op stemmen op basis van volstrekt onvolledige informatie;

Zolang niet digitaal gestemd kan worden, zoals we afgelopen mei in ons verkiezingsfestival al bespraken, wil de SNBN pleiten voor een aanpassing van de Kieswet, waarmee:

  1. Alle stemmen die op de dag van stembusgang vanuit het buitenland worden ingeleverd, worden geteld, mits 1) bewijsbaar tijdig ingeleverd (poststempel met dag en tijdstip) 2) ze daarna binnen X werkdagen in Den Haag binnenkomen (bijvoorbeeld binnen 7 werkdagen); of, indien het praktisch gezien onmogelijk is dat poststempel te verkrijgen –
  2. Alle stemmen die op de dag voor stembusgang vanuit het buitenland worden ingeleverd, worden geteld, mits 1) bewijsbaar tijdig ingeleverd (poststempel met dag en tijdstip) 2) ze daarna binnen X werkdagen in Den Haag binnenkomen (bijvoorbeeld binnen 7 werkdagen);

Op basis van een dergelijke wijziging blijft het postsysteem nog wel in stand, maar kunnen (veel meer) Nederlanders buiten Nederland een eerlijke kans krijgen om de campagne volledig mee te maken en tijdig hun stem uit te brengen.

Dubbele nationaliteit (en andere lopende zaken) – hoe staat het daarmee?
Eind oktober kwamen PvdA-GroenLinks en D66 gezamenlijk met een initiatiefwetsvoorstel dubbele nationaliteit. Dit wetsvoorstel blijft gewoon bestaan, en het ligt aan de partijen om hier verder aan te trekken en dit proberen door te zetten in deze nieuwe regeringsperiode.

Tegelijkertijd is het onduidelijk wat er kan gebeuren: de één kan zeggen dat er op papier voldoende stemmen vóór lijken te zijn (mede op basis van dit recente interview met NSC), de ander kan zeggen dat het ondubbelzinnige standpunt van PVV de afgelopen jaren tégen dubbele nationaliteit allesbepalend zal zijn voor het regeringsbeleid van de aankomende jaren.

Op dit moment is er nog geen kabinet, noch een regeerakkoord. Ook is het niet duidelijk of eerder ingenomen standpunten in deze nieuwe politieke realiteit door politieke partijen anders ingevuld kunnen worden. Dit geldt bijvoorbeeld ook op het punt van het mogen aanhouden van een Nederlandse bankrekening.

Het is te vroeg om hier iets zinnigs over te zeggen – maar nooit te vroeg om te benadrukken dat de SNBN zich altijd zal blijven inzetten om openstelling van dubbele nationaliteit voor Nederlanders buiten Nederland mogelijk te maken. Kortom, we blijven monitoren en proactief optreden waar nodig, zowel voor als achter de Haagse schermen.

Aan onze recente boodschap in het NRC zal het niet liggen. Hiermee willen we opnieuw vanuit het bestuur iedereen die hieraan heeft bijgedragen hartelijk bedanken. Dank!! Heel simpel: geen inkomsten, geen acties. Met de herinnering dat alle SNBN’ers volledig pro bono werken, zonder vergoedingen.

Klik hier voor de bron.


 

 

GNBCC | News